CONSONANTES
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
F-> h-
|
FILIU
|
fillo
|
fiyu
|
hijo
|
fillo
|
fill
|
FARINA
|
fariña
|
harina
|
farina
|
|||
FERRUM
|
ferro
|
hierro
|
ferro
|
|||
FACERE
|
facer
|
hacer
|
fer
|
|||
FERIDA
|
ferida
|
herida
|
ferida
|
|||
FONTE
|
fonte
|
fuente
|
font
|
|||
FOCU
|
fogo
|
fuego
|
foc
|
|||
FUMU
|
fume
|
humo
|
fum
|
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
P- > p-
|
PACARE
|
pagar
|
pagar
|
pagar
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
BL- > bl-
|
BLANDU
|
brando
|
blando
|
bla
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-B’L->
-bl-
|
FABULARE
|
falar
|
hablar
|
[parlar]
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-PP- > -p-
|
CAPPA
|
capa
|
capa
|
capa
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-F- < -b-
|
PROFECTU
|
proveito
|
provecho
|
profit
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-P’T->
> -b’t->
-d-
|
CAPITALE
|
caudal
|
caudal
|
cabal
|
|||
CIVITATE
|
cidade
|
ciudad
|
ciutat
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
||
PL->ll-
|
PLENU
|
cheo
|
lleno
|
ple
|
||||
PLORARE
|
chorar
|
llorar
|
plorar
|
|||||
PLANTAGINE
|
plantain
|
chantain
|
llantén
|
plantain
|
plantatge
|
|||
PLICARE
|
chegar
|
llegar
|
plega(r)
|
|||||
PLANU
|
chao
|
chano
|
llano
|
plan/plano
|
pla
|
|||
PLOVERE
|
chouvir
|
llover
|
plover
|
plouve
|
||||
PLUVIA
|
choiva
|
lluvia
|
pluja
|
|||||
PLUMBU
|
chumbo
|
plomo
|
plom
|
|||||
AMPLU
|
ancho
|
ancho
|
ample
|
|||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-PT-> -t-
|
SEPTE
|
sete
|
siete
|
set
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
KL->ll-
|
CLAMARE
|
chamar
|
chamar
|
llamar
|
clamar
|
clamar
|
|
CLAVE
|
chave
|
crave
|
llave
|
clave
|
clau
|
||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
FL->ll-
|
FLAMMA
|
chama
|
flama/chama
|
llama
|
flama
|
flama
|
|
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-KT->ch
|
PECTU
|
peito
|
pecho
|
pit
|
|||
NOCTE
|
noite
|
nueche/nueite
|
noche
|
noite/nueit
|
nit
|
||
LACTE
|
leite
|
leite/cheite
|
leche
|
leite/lleite
|
llet
|
||
FACTU
|
feito
|
hecho
|
fet
|
||||
OCTU
|
oito
|
ocho
|
uit
|
||||
AXE
|
eixo
|
eje
|
eix
|
||||
DIRECTU
|
dereito
|
derecho
|
dret
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-KS->YS>
> -s-
|
FRAXINU
|
freixo
|
fresno
|
freixe
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
||
-ULT->
>-uch-
|
MULTU
|
muito
|
mucho
|
molt
|
||||
CULTELLU
|
coitelo
|
cuchiello
|
cuchillo
|
coltell
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
C’L>j
|
OCULUM
|
ollo
|
ueyo/güeyo
|
ojo
|
uello/güello
|
ull
|
|
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
LI, LY>j
|
FOLIA
|
folla
|
hoja
|
fulla
|
|||
MULIERE
|
muller
|
muller
|
mujer
|
muller
|
muller
|
||
PALEA
|
palla
|
paja
|
palla
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
G->h-
|
GELARE
|
xear
|
xelar
|
helar
|
chelar
|
gelar
|
|
GENERU
|
xenro
|
yerno
|
gendre
|
||||
GELU
|
xel
|
hielo
|
gel
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-G- > ø
|
DIGITU
|
dedo
|
dedo
|
dit
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
||
-GN->YN<-ñ-
|
ARAGNEA
|
rabuñar
|
araña
|
[esgarrapar]
|
||||
LIGNUM
|
leño
|
|||||||
LIGNA
|
leña
|
leña
|
llenya
|
|||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
||
-M’N->-ñ-
|
DOMINA
|
dona
|
doña/dueña
|
na
|
||||
-NN->-ñ-
|
PINNA
|
piña
|
piña
|
pinya
|
||||
CANNA
|
cana
|
caña
|
canya
|
|||||
ANNU
|
ano
|
año
|
any
|
|||||
-MN->-ñ-
|
SOMNUM
|
sono
|
sueño
|
som
|
||||
AUTUMNUS
|
outono
|
otoño
|
[tardor]
|
|||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-NE->-NY->
-ñ-
|
VINEA
|
viña
|
viña
|
vinya
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-DI->-DY->y
|
RADIARE
|
raiar
|
rayar
|
ratllar
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-DI->-z-
|
GAUDIU
|
gozo
|
gozo
|
gioig
|
|||
IUDICARE
|
xulgar
|
juzgar
|
jutjar
|
||||
VERECUNDIA
|
vergoña
|
vergüenza
|
vergonya
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-T’M->
>-D’M->
> -m-
|
SEPTIMANA
|
semana
|
semana
|
setmana
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-T>-D >
-d
|
VERITATE
|
verdade
|
verdad
|
veritat
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-K- > -g-
|
LOCALIS
|
lugar
|
lugar
|
lloc
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-P- > -b-
|
SAPERE
|
saber
|
saber
|
saber
|
|||
RIPARIA
|
ribeira
|
ribera
|
riba
|
||||
APERIRE
|
abrir
|
abrir
|
obrir
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-T- > -d-
|
VITA
|
vida
|
vida
|
vida
|
|||
ROTA
|
roda
|
rueda
|
roda
|
||||
CATENA
|
cadea
|
cadena
|
cadena
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
L->l-
|
LUPU
|
lobo
|
llobu
|
lobo
|
lupu
|
llop
|
LINGUA
|
llengua
|
llengua/yengua
|
lengua
|
llengua
|
llengua
|
|
LUNA
|
lua
|
lluna
|
luna
|
lluna
|
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-L- > -l-
|
TELA
|
tea
|
tela
|
tela
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-LL-> -ll-
|
CASTELLU
|
castelo
|
castillo
|
castell
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
SC’,SC+yod>z
|
PISCE
|
peixe
|
pez
|
peix
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-S- > -s-
|
CAUSA
|
cousa
|
cosa
|
cosa
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
-M’ +
cons->
>-n + cons-
|
COMITE
|
conde
|
conde
|
comte
|
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
-M’N-> > -mbr-
|
NOMINE
|
nome
|
nombre
|
nom
|
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-MY-> -mi-
|
PRAEMIU
|
premio
|
premio
|
premi
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
-N’R->
-ndr-
|
INGENERARE
|
enxendrar
|
engendrar
|
engendrar
|
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-M-> -m-
|
FUMU
|
fume
|
humo
|
fum
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-R- // -L-
|
MIRACULU
|
milagre
|
milagro
|
miracle
|
|||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
-L- > -r-
|
MESPILU
|
nespra
|
níspero
|
nesprer
|
|||
VOCALES
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
O (b,t)>ue
|
PORTA
|
porta
|
puorta/puarta
|
puerta
|
puarta
|
porta
|
|
NOVUS
|
novo
|
nuevo
|
nou
|
||||
CORPUS
|
corpo
|
cuerpo
|
cos
|
||||
FOCUS
|
fogo
|
fuego
|
foc
|
||||
OCTU
|
oito
|
ueito
|
ocho
|
ueito
|
uit
|
||
OCULO
|
ollo
|
güeyo
|
ojo
|
uello/güello
|
ull
|
||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
E (b,t)>ie
|
FERUM
|
ferro
|
hierro
|
ferro
|
|||
CAELU
|
ceo
|
cielo
|
cel
|
||||
SEPTE
|
sete
|
siete
|
set
|
||||
TERRA
|
terra
|
tierra
|
terra
|
||||
VETULUS
|
vello
|
viello
|
viejo
|
viello
|
vell
|
||
PETRA
|
pedra
|
piadra/piedra
|
piedra
|
piadra
|
pedra
|
||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
||
AI>e
|
CARRAIRA
|
carreira
|
carreira
|
carrera
|
carrera
|
carrera
|
||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
AU>o
|
GAUDIU
|
gozo
|
gozo
|
goig
|
|||
MAURU
|
mouro
|
mouro
|
moro
|
moro
|
moro
|
||
CAUSA
|
cousa
|
cousa
|
cosa
|
cousa
|
|||
PAUCU
|
pouco
|
poco
|
poc
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
|
I (tón.)>e
|
BIBERE
|
beber
|
beber
|
beure
|
|||
LINGUA
|
lingua
|
lengua
|
llengua
|
||||
NUTRICIS
|
[ama]
|
nodriza
|
nodrissa
|
||||
Fenómeno
|
Latín
|
Gallego
|
Leonés
|
Castellano
|
Aragonés
|
Catalán
|
||
U (tón.)>o
|
PALUMBU
|
pombo
|
palombo
|
palomo
|
palomo
|
palomo
|
||
No hay comentarios:
Publicar un comentario